Enzo Maresca có vẻ không có cùng chung niềm tin với Mauricio Pochettino về “sức mạnh tâm linh của những quả chanh”, nhưng ông vẫn nên nhớ rằng công dụng lớn nhất của chúng là làm nước chanh.
Lái sang chuyện chiến thuật trên sân cỏ, điều đó đồng nghĩa với việc xây dựng đoàn quân Chelsea của ông dựa trên hồ sơ điểm mạnh / điểm yếu của những cầu thủ giỏi nhất đội, thay vì gò ép họ vào một hệ thống nào đó mà ông yêu thích. Đặc biệt là Nicolas Jackson và Cole Palmer – như màn trình diễn của họ trong chiến thắng 3-0 trước West Ham United đã chứng minh.
Trong vòng chưa đầy 50 phút, Chelsea đã dẫn trước đối thủ 3-0. Đây là một màn trình diễn đầy tính thuyết phục và sự áp đảo, đặc biệt là khi so sánh nó với chiến thắng gần nhất của họ tại London Stadium vào tháng 4 năm 2021.
Khi trả lời phỏng vấn với TNT Sports sau trận đấu, Maresca đã được hỏi rằng làm thế nào mà các cầu thủ Chelsea có thể mau chóng thích nghi với phong cách bóng đá của ông đến vậy. “Rất đơn giản thôi, nếu họ không thích nghi được với nó, họ sẽ không được ra sân,” ông trả lời với một nụ cười.
Đó không phải là một lời đe dọa và có vẻ như nó cũng chẳng nhắm tới bất kỳ cá nhân nào cả, nhưng lại là một lời nhắc nhở về sự cứng nhắc, giáo điều của các HLV Premier League.
Maresca hài lòng với kết quả, nhưng không hài lòng về mặt chiến thuật: “Đôi khi có những lúc chúng tôi cần chuyền bóng quanh quẩn nhiều hơn để duy trì quyền kiểm soát bóng, nhưng chúng tôi lại quá vội vàng lên bóng, quá ham tấn công.”
Bàn thắng thứ ba của Chelsea đến từ một đợt phản công nhanh thuần túy. Pha tấn công này kéo dài 13 giây và bao gồm 5 đường chuyền, bóng được đưa từ vòng cấm bên này sang vòng cấm bên kia. Trong thế 3 chọi 2, Palmer đã di chuyển dạt ra phía cánh trái, từ trung lộ Jackson nhẹ nhàng đặt bóng vào đường chạy của anh và cuối cùng là một cú dứt điểm tuyệt vời làm tung lưới đối thủ từ ngôi sao người Anh.
Đây đã là bàn thắng thứ 10 được tạo nên bởi những pha phối hợp giữa Palmer và Jackson ở Premier League tính từ đầu mùa giải 2023-24 – xét trong khoảng thời gian này thì họ chính là cặp đôi tấn công xuất sắc nhất giải đấu.
Một pha phản công tương tự cũng đã diễn ra trong trận đấu mở màn mùa giải với Crystal Palace, lần này là Palmer kiến tạo cho Jackson.
Trong tình huống trên, họ chỉ cần 11 giây và 3 đường chuyền để tạo ra một cú đệm bóng cận thành. Palmer di chuyển bó vào phía trong Chris Richards và đón lấy đường chuyền chéo sân của Noni Madueke, sau đó căng ngang đưa bóng tới cột xa để “dọn cỗ” cho Jackson.
Tiếp theo là cú lốp bóng tuyệt vời của Palmer trước Wolverhampton Wanderers. Sau khi Robert Sanchez phát bóng nhanh, nỗ lực đáng khen của Jackson đã đưa nó vào đường chạy của Palmer và tuyển thủ quốc gia Anh nhận thấy thủ môn Jose Sa đã rời xa khung thành.
Cả 3 bàn thắng trên đều diễn ra ở mùa giải này, và mặc dù mùa giải trước đã có nhiều lần Palmer kiến tạo cơ hội cho Jackson trước những hàng thủ đang có trạng thái ổn định về tính tổ chức, nhưng rõ ràng là thế mạnh hàng đầu của họ chính là các pha phản công.
Mùa giải này, Chelsea đã có 23 đợt “tấn công trực tiếp” – chỉ có Liverpool và Fulham là sánh ngang với họ. Theo định nghĩa của Opta thì đây là những đợt tấn công được bắt đầu từ bên phần sân nhà, ít nhất 50% các động thái diễn ra trong đó là để đưa quả bóng về phía trước, rồi kết thúc bằng một cú dứt điểm / một pha chạm bóng bên trong vòng cấm đối thủ.
Trong 23 đợt tấn công đó, The Blues đã ghi được 6 bàn thắng – con số nhiều nhất giải.
Palmer và Jackson rất nguy hiểm trong các tình huống chuyển trạng thái vì sự linh hoạt của họ. Jackson có thể hoá thành một tiền đạo cánh trái, chạy đâm vào các hậu vệ, tạo điều kiện để Palmer xâm nhập vòng cấm hoặc bứt tốc ra phía sau hàng thủ đối phương.
Tương tự, họ cũng có thể thực hiện các pha phối hợp cự ly gần để mở ra những góc sút sáng sủa hoặc đưa bóng ra sau hàng thủ đối phương cho người kia, như một số 9 hoặc số 10 thuần túy. Ví dụ như bàn thắng của Palmer trước Everton trên sân nhà và trước Luton Town trên sân khách.
“Chúng tôi còn rất trẻ, nhưng chúng tôi là những cầu thủ giỏi. Vì vậy một khi chúng tôi thực sự hòa hợp, kết dính với nhau, chúng tôi sẽ ổn thôi.” Palmer khẳng định vào mùa giải trước.
Chelsea đã ở trong tình trạng vô cùng bất ổn định và rối rắm trong 2 mùa giải gần nhất vì những thay đổi lớn liên tục xảy ra với lực lượng cầu thủ và chiếc ghế HLV trưởng. Mùa giải 2022-23 thực sự là một thảm họa, The Blues chỉ kiếm được 44 điểm, kết thúc ở vị trí thứ 12 và trải qua tận 4 đời HLV trưởng là Thomas Tuchel, Graham Potter, Bruno Saltor và Frank Lampard – đây cũng chính là chiến dịch Premier League tệ nhất của họ.
Việc Kai Havertz trở thành vua phá lưới của Chelsea ở mùa giải đó dù chỉ ghi được vỏn vẹn 7 bàn chính là một trong những bằng chứng rõ nhất về việc họ tấn công kém cỏi đến thế nào. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất của The Blues là thiếu đi những tổ hợp thực sự gắn kết, ăn rơ trên sân đấu.
Họ chính là đội bóng đã thực hiện nhiều sự thay đổi với đội hình xuất trận nhất (139) và là 1 trong hai đội – cùng với Brentford – không có một đội hình xuất trận cố định. Đáng chú ý, trong số 38 bàn thắng mà The Blues đã ghi mùa ấy, có 26 bàn là có người kiến tạo và mỗi bàn trong số này đều được tạo nên bởi một cặp người kiến tạo – người ghi bàn khác biệt phần còn lại.
Sự ăn ý của Palmer và Jackson chỉ đơn giản là do họ đã thường xuyên được chơi cùng nhau. Điều này rất dễ hiểu đối với một đội theo đuổi lối đá kiểm soát bóng và pressing tầm cao – một hướng đi đòi hỏi sự bài bản, ổn định trong cấu trúc và sự ăn ý giữa các cầu thủ trên sân.
Khi bộ đôi này đá chính, Chelsea chơi tốt hơn đáng kể. Tính từ mùa giải 2023-24, cặp đôi Palmer và Martinez đã đá chính 27 lần ở Premier League, trong đó bao gồm 15 trận thắng, 7 trận hòa và chỉ 5 trận thua, và tổng số bàn thắng mà The Blues ghi được trong 27 trận này nhiều hơn các đối thủ với tổng tỷ số 61-41.
Còn khi 2 người họ không cùng nhau đá chính thì đội chủ sân Stamford Bridge thua nhiều hơn thắng (7 thua, 6 thắng và 3 trận hoà) và bị các đối thủ vượt trội về tổng số pha ghi bàn với tổng tỷ số là 27-22 trong 16 trận đó. Điều thú vị nhất là, khả năng kiểm soát bóng của Chelsea vẫn rất ổn định khi Jackson/Palmer hiện diện trên sân đấu, nhưng họ sẽ sút nhiều hơn và tạt bóng ít hơn khi cặp đôi này đá chính.
Thành tích kiếm điểm trung bình mỗi trận của Chelsea khi Palmer và Jackson ra sân ngay từ đầu là 1,9, suy ra một mùa giải sẽ là 72 điểm, còn khi không có họ thì con số đó là 1,3 mỗi trận, và suy ra một mùa giải thì sẽ chỉ là 49 điểm. Trong 6 mùa giải gần nhất của Premier League, 72 điểm là con số đủ để đảm bảo một vị trí trong Top 4.
***
Bất kỳ cặp đôi tấn công nào nổi lên ở Chelsea chắc chắn sẽ được so sánh với cặp Didier Drogba và Frank Lampard, 2 huyền thoại đã tạo nên 36 bàn thắng tại Premier League từ những tình huống họ phối hợp với nhau.
Cặp đôi đó lợi hại đến mức phải đến tận tháng 2 năm 2022 thì thành tích của họ mới bị vượt qua bởi Harry Kane và Son Heung-min của Tottenham Hotspur. Thời điểm ấy, Lampard đã giải nghệ, hành nghề huấn luyện, dẫn dắt Chelsea 84 trận và bị sa thải.
Nếu việc mang về penalty cũng được xem là kiến tạo, thì cặp đôi Palmer / Jackson (kiếm về cho nhau trung bình 1 bàn penalty mỗi 242 phút ở Premier League) thậm chí sẽ vượt mặt cặp Lampard / Drogba (trung bình mỗi 323 phút kiếm về cho nhau 1 bàn penalty).
Tuy nhiên, có vài điểm cần lưu ý sau. Palmer và Jackson đang thi đấu trong một kỷ nguyên mà các đội bóng ở Premier League đang táo bạo, phóng khoáng hơn đáng kể so với thời Drogba / Lampard trong khâu tấn công, và thành tích ghi bàn kỷ lục trong 1 mùa giải đã bị phá vỡ 2 mùa liên tiếp.
Hơn nữa, những pha phối hợp của Drogba và Lampard đã mang về rất nhiều bàn thắng quan trọng cho Chelsea, bao gồm 7 bàn trong các trận chung kết và bán kết. Hai pha phối hợp thành bàn cuối cùng của họ là trong các trận bán kết và chung kết của FA Cup vào năm 2012 (Lampard kiến tạo cho Drogba).
Palmer / Jackson vẫn chưa đạt đến đẳng cấp đó, và nhiệm vụ duy trì lâu dài, bền bỉ được phong độ hiện tại sẽ là một thử thách lớn dành cho họ. Tuy nhiên, xét về sự đa năng, linh hoạt thì họ đang vượt trội hơn cặp Lampard / Drogba.
Trong cặp đôi Lampard / Drogba thì chủ yếu là Lampard kiến tạo cho Drogba, còn trong số 10 pha phối hợp thành bàn của Palmer / Jackson cho đến nay thì Palmer đã kiến tạo cho Jackson 5 bàn, và Jackson cũng đã kiến tạo cho Palmer 5 bàn.
Mùa giải trước, Palmer đã “sắm vai” người thực hiện đường chuyền cuối cùng hoặc tham gia vào quá trình triển khai bóng trong những đợt tổ chức tấn công kết thúc bằng 1 cú dứt điểm trung bình 3,9 lần mỗi trận, còn con số của Jackson là 2,3 – chưa tính những đợt tấn công mà chính họ là người dứt điểm.
HLV trưởng Maresca đã hết lời khen ngợi cái cách Palmer và Jackson pressing tầm cao với hàng thủ West Ham mặc dù bị áp đảo quân số trong thế 2 chọi 3.
Tuy nhiên, ông không nên đánh đổi khả năng phản công cực lợi hại của họ để đổi lấy bất kỳ hệ thống kiểm soát bóng nào mà bản thân mơ ước.
Trong 5 năm qua, tại Chelsea chỉ có 4 cầu thủ ghi được từ 10 bàn trở lên trong 1 mùa giải ở Premier League – 2 trong số đó là Palmer và Jackson mùa trước.
Những thất bại mà The Blues đã phải hứng chịu gần đây chủ yếu là bởi các vấn đề trong việc xây dựng một lối chơi tối ưu dành cho các cầu thủ chủ chốt. Maresca cần phải sử dụng quả chanh theo công dụng số một của nó – làm nước chanh: Nói cách khác, là tạo điều kiện cho Palmer và Jackson phát huy thế mạnh hàng đầu của họ – các pha phản công.
Theo Liam Tharme, The Athletic
Xem thêm: